Svindelmetodar

• Investeringssvindel
• Kjærleikssvindel
• Kortsvindel
• Netthandel-svindel
• Pengemuldyr

• Phishing
• Quishing
• SMS-svindel
• Del på sosiale medium
• Telefonsvindel

BankID-svindel

BankID-svindel er ei form for svindel der kriminelle forsøker å utnytte din BankID for å få tilgang til bankkontoane dine, eller handle i ditt namn. 

Konsekvensar: 

• Dei kan logge inn i nettbanken, overføre pengar, og tømme kontoen din.
• Dei kan ta opp lån og søke om kredittkort i ditt namn.
• Dei kan signere falske avtalar i ditt namn.
• Dei kan få tilgang til skattemeldinga di, helseopplysningar, forsikringsdokument og andre sensitive data du ikkje vil miste. 
  

Fakturasvindel

Fakturasvindel er eit svindelforsøk der du blir lurt til å betale ein falsk faktura, som verkar ekte. Denne typen svindel utnyttar folk sin tillit til veletablerte selskap eller anerkjente leverandørar.

Faresignal: 

• Du får ein faktura for noko du ikkje har bestilt eller mottatt.
• Det kan vere vanskeleg å skilje ein falsk faktura frå ein ekte, då svindlarane ofte etterliknar ekte dokument til minste detalj med korrekt selskapsnamn og logo.
• Betalingsinformasjonen kan verke riktig, men fører til kontoen til svindlaren.
  

Falske konkurransar og spørjeundersøkingar

Dette er ein svindelmetode der du blir lokka til å vinne premiar eller få belønning ved å delta i falske konkurransar eller spørjeundersøkingar. Svindlarane bruker vanlegvis e-post, tekstmeldingar, telefonsamtalar eller falske nettstader.

Faresignal: 

• Svindlarane freistar med flotte premiar og gåver for å lokke deg til å bli med i ein falsk konkurranse eller spørjeundersøking.
  
• Svindlarane etterliknar ofte store og kjente merkevarer for å bygge tillit.
• Svindlarane hackar profilar på sosiale medium og sender falsk informasjon om konkurransar og premiar til kontaktlista di, til dømes på Facebook eller Messenger.

ID-tjuveri

ID-tjuveri, eller identitetstjuveri, er ein svindel der nokon stel og misbruker identiteten din. Enkelt sagt betyr det at nokon andre utgir seg for å vere deg. 

Faresignal: 

• Ukjent aktivitet på kontoen eller kredittkortet ditt.
  
• Du får rekningar for varer du ikkje har kjøpt.
• Du får stadfesting på lån, eller endring av kredittramme utan å ha bedt om dette. 

Investeringssvindel

Tilbod om investeringar som lovar eventyrleg profitt og låg risiko? Då er det som regel snakk om investeringssvindel.

Faresignal: 

• Tilbodet verkar veldig bra, og du får døme på veldig høg profitt, med låg risiko.
• Du ser eller får eit tilbod på nett eller i sosiale medium om å investere i aksjar eller kryptovaluta, avansert aksjehandel eller i andre produkt med store svingingar i verdi.
• Når du får førespurnader som speler på hastverk, til dømes at tilbodet er tidsavgrensa, at du «ikkje må gå glipp av denne eine moglegheita» eller at det hastar.

Kjærleikssvindel

Kjærleikssvindel oppstår når du blir lurt til å tru at du er involvert i eit ekte romantisk forhold, men i verkelegheita er det berre eit middel for svindlarar å få tilgang til pengane dine eller sensitiv informasjon.

Faresignal: 

• Du får ein førespurnad frå ein person du ikkje kjenner i sosiale medium eller ein møteplass på internett.
• Personen utgir seg for å ha ein viktig jobb eller eit oppdrag i utlandet, og treng etter noko tid hjelp med å overføre pengar til «oppdraget».
  
• Samtalen føregår på sosiale medium og flyttar seg så over til e-post eller meldingsapper. Som oftast møter du aldri personen i verkelegheita.

Kortsvindel

Kortsvindel kjem i mange former. Har du opplevd at pengar forsvinn frå konto utan ei tydeleg forklaring? Det kan vere ein feil frå ein nettbutikk eller banken. Men kva om kortet ditt har blitt misbrukt?

Faresignal: 

• Ukjente transaksjonar du ikkje kjenner til på kontoutskrifta di.
• Uventa endringar i beløp på konto.
• Plutselege varslar om mistenkeleg aktivitet frå banken din.
• Korta blir avvist sjølv om du skal ha pengar på kontoen.
  

Netthandel-svindel

Nettshopping kjem med ein risiko for å bli utsett for svindel. Det finst mange uærlege sjeler som opererer på Tise, Finn.no – eller som lagar sin eigen falske nettbutikk.

Faresignal: 

• Du får aldri vars du har betalt for.
• Kjøparen foreslår anna betalingsteneste, eller vil kommuniserr utanfor plattforma du er på.
• Sterkt rabatterte prisar samanlikna med andre nettbutikkar som sel same eller tilsvarande produkt.
• Du sel ei vare utan å få betaling. Svindlaren seier det er betalt og pressar deg til å sende vara raskast mogleg.

Pengemuldyr

Har du blitt spurt om du kan ta imot pengar på kontoen din og vidaresende til nokon andre, mot at du får litt betalt for bryet? Då prøver truleg ein kriminell å bruke deg som pengemuldyr. 

Faresignal: 

• Ein framand tar personleg kontakt og ber deg overføre pengar via bankkontoen din mot betaling
• Det blir framstilt som ei risikofri moglegheit for lettente pengar
• Du får vite kor mykje andre har tent på å gjere det same
• Dei ber om kontonummeret ditt, eller dei ber deg opne ein ny konto
  

Phishing

Phishing er svindelforsøk på e-post der svindlarane utgir seg for å vere nokon du stolar på, for å lure deg til å gi frå deg sensitiv informasjon eller overførr pengar til dei.

Faresignal: 

• Du får ein e-post du ikkje forventar frå ein person eller eit selskap du har tillit til.
• Du blir bedt om å oppgi sensitiv informasjon enten ved å svare på e-posten eller ved å følge ein link i e-posten.
• Nokon du kjenner tar kontakt og seier dei er i trøbbel og berre treng at du låner dei litt pengar.
• Avsendar påpeikar at det hastar at du gjer det dei ber deg om.

Quishing

Quishing er svindelforsøk der svindlarane sender deg til ei nettside via ein QR-kode. Her vil dei prøve å lure deg til å gi frå deg personleg informasjon dei kan misbruke.

Faresignal: 

• Du blir oppmoda til å bruke ein QR-kode for å gjere ei handling der du må legge inn sensitiv informasjon. 
• Du får tilsendt ein QR-kode via e-post eller brev du ikkje forventar frå ein person eller eit selskap du har tillit til.
• QR-koden sender deg til ei nettside som verkar mistenkeleg. 

SMS-svindel

Svindel på SMS, også kalla SMiShing, blir stadig meir vanleg. Her vil svindlarane fiske etter sensitiv informasjon, gjerne ved å sende deg ei melding med ei lenke du absolutt ikkje bør klikke på. 

Faresignal: 

• SMS kjem heilt uventa og avsendar utgir seg for å vere frå banken eller andre kjente aktørar du normalt stoler på.
  
• Du blir bedt om å oppgi sensitiv informasjon enten ved å svare på SMS eller ved å trykke på ei lenke i SMS-en.
• SMS lenkar til ei falsk nettside der svindlarane prøver å hente din sensitive informasjon.
• SMS spelar på hastverk som krev umiddelbar respons.

Del på sosiale medium

Svindlarar i sosiale medium prøver å stele både identiteten og pengane dine. Det er viktig å vere oppmerksam på kva du deler og kven du snakkar med.

Faresignal: 

• Problemet med svindel på sosiale medium er at det er så utruleg mange av dei. Om du er på TikTok, Facebook, Instagram eller andre sosiale medium – ver på vakt. Ikkje la deg lure av falske tilbod som verkar for gode til å vere sanne, ikkje last ned appar ukritisk, og ikkje del private bilde eller videoar. 

Telefonsvindel

Tidlegare snakka vi om «Olga-svindel» fordi svindlarane gjerne målretta telefonsvindel mot eldre. I dag blir folk i alle aldrar oppringt, og det blir stadig vanskelegare å ikkje la seg lure.

Faresignal: 

• På telefon kan svindlarar late som dei er nokon du kjenner og stoler på, som banken eller politiet. Dei kan også bruke triks som stemmemanipulering og spoofing av telefonnummer for å lure deg til å tru at dei er nokon andre. Det er viktig å vere forsiktig og ikkje dele sensitiv informasjon over telefonen med mindre du er heilt sikker på kven du snakkar med.