Netthandel-svindel
Nettshopping kjem med ein risiko for å bli utsett for svindel. Det finst mange uærlege sjeler som opererer på Tise, Finn.no – eller som lagar sine eigne falske nettbutikkar.
Slik opererer svindlarane
Det er fleire ulike måtar å bli lurt på Tise. Dei vanlegaste er:
- Du får aldri vara du har betalt for: Ofte vil dette gjelde dyrare produkt, som til dømes ein iPhone eller Playstation 5. Når pengane er overførte høyrer du aldri frå seljar igjen, og personen slettar som regel profilen sin.
- Phishing: Personen du handlar av sender deg ei lenke, gjerne i samband med betaling eller sending av pakke, der du blir lurt til å oppgi sensitiv informasjon. Desse sidene kan sjå forbausande ekte ut.
- ID-tjuveri Svindlarane bruker ofte kontoar med «ekte» personar eller stel telefonnummeret til uvitande personar. På den måten ser det ut som om det er pålitelege brukarar du handlar med. Desse personane dessverer er utsette for id-tjuveri og får seg ei uhyggeleg overrasking når personar utsett for svindel tar kontakt med dei.
- Sal av vare utan å få betaling: Svindlaren seier hen har betalt og pressar deg til å sende varet raskast mogleg. Ofte sender dei også med ei falsk kvittering på betalinga. Sjekk med banken om du er usikker.
Slik unngår du å bli lurt:
- Bruk den integrerte betalingsløysinga til Tise, då blir det enklare for dei å hjelpe deg om uhellet er ute.
- Har du moglegheit blir anbefaler vi personleg oppmøte for å utveksle pengar mot vara der både kjøper og seljar kan sjå at dei får det som er avtalt.
- Ikkje byt plattform for kommunikasjon. Svindlarar prøver å få deg over på Messenger, WhatsApp eller SMS for å unngå sikkerhetskontrollane til Tise. Det finst ingen grunn til å inngå avtalen på ein annan stad enn Tise-chatten.
- Ikkje klikk på lenker brukarar sender, spesielt ikkje når det er snakk om betaling eller sending av pakkar.
Kontakt banken din viss du har blitt utsett for svindel. Du kan også rapportere svindelen til Tise. Det gjer du ved å rapportere den aktuelle brukaren via profilen til brukaren. I tillegg bør melde ID-tjuveri og annan svindel til politiet.
Det er mange måtar å bli lurt på Finn.no. FINN har samla nokre artiklar der dei presenterer nokre av dei siste svindelforsøka på plattforma. Sjå oversikta her.
Dette er nokre av dei vanlegaste metodane:
- Du får aldri vara du har betalt for: Ofte vil dette gjelde dyrare produkt, som til dømes ein iPhone eller Playstation 5. Når pengane er overførte høyrer du aldri frå seljar igjen, og personen slettar som regel profilen sin.
- Phishing: Du kan bli utsett for phishing i samtalane dine, ofte i samband med betaling eller sending av pakke. Eller så kan du til dømes få ein e-post som ser ut som om den er frå FINN. Felles for desse er at du blir tilsendt ei lenke, der du blir lurt til å oppgi sensitiv informasjon som brukarnamn og passord, eller kortinformasjon.
- ID-tjuveri Det er mange som blir utsett for såkalla «account takeover», der svindlarane har klart å skaffe seg brukarnamn og passord til uvitande brukarar. Desse kontoane blir deretter brukt til svindel. Det er effektivt å bruke «ekte» personar i slike svindlar fordi det ser det ut som om det er pålitelege brukarar du handlar med.
- Sal av vare utan å få betaling: Svindlaren seier hen har betalt og pressar deg til å sende vara raskast mogleg. Ofte sender dei også med ei falsk kvittering på betalinga. Sjekk med banken om du er usikker.
Nokre faresignal du bør vere obs på:
Her er nokre tips frå FINN om korleis du kan unngå å bli svindla på plattforma deira. Les fleire av tipsa deira her.
- Kjøper foreslår anna betalingsteneste: Svindlarar foreslår ofte å bruke falske betalingssystem. Dei kan til dømes heite «FINN Betalingsgaranti» eller «FINN Trygg Betaling». Det kan også hende dei insisterer på at betaling skal skje med Bitcoin, via ei teneste kalla Moonpay eller andre utanlandske betalingssystem.
- Kjøper vil kommunisere utanfor FINN: Svindlarar ber gjerne om å snakke med deg via Messenger, Whatsapp, SMS eller e-post. Dette for å unngå sikkerheitskontrollane på FINN. Det finst ingen god grunn til at ein avtale om kjøp og betaling nokon annan stad enn i FINN si meldingsteneste.
- Det blir sendt meldingar frå kontoen din som du ikkje har sendt: Viss du oppdagar at det er sendt meldingar frå profilen din, som ikkje er frå deg, må du logge ut av alle einingar og endre passord såe snart som mogleg. Du har nemleg blitt utsett for ein såkalla «account takeover», og svindlarane kan bruke kontoen din til å svindle andre.
Kontakt banken din viss du har blitt utsett for svindel. Du kan også rapportere svindelen til Finn. Det gjer du ved å rapportera annonsen direkte. I tillegg bør melde ID-tjuveri og annan svindel til politiet.
Det kryr av falske butikkar på nett, og kvar dag dukkar det opp fleire. Der det tidlegare var relativt enkelt å avsløre svindlarar på dårleg språk og nettsider, har kunstig intelligens gjort det vanskelegare å avsløre. Sidene har gjerne falske brukaromtalar og kontaktinformasjon til kundeservice, som gjer at det ser endå meir truverdig ut.
Dei vanlegaste svindelformene er at du betaler for ei vare eller teneste som du aldri får, eller at du får noko anna enn det du har bestilt. Ofte er det snakk om klede, sko og interiør.
Faresignal å vere obs på:
- Sterkt rabatterte prisar samanlikna med andre nettbutikkar som sel same eller tilsvarande produkt. Hugs at viss noko verkar for godt til å vere sant, så er det ofte det.
- Trass at språk og omsetjingar har blitt betre er det framleis viktig å vere oppmerksam på dårleg språk, automatisk omsette tekstar og designen på nettsida.
- Ver på vakt overfor falske annonsar på Facebook eller andre sosiale medium som reklamerer for eit godt tilbod, og der nettbutikken berre sel éin eller få varer.
- Sjekk erfaringar frå andre: Søk på internett og les andre sine erfaringar om nettbutikken, og sjekk butikken på trustpilot.no. dette vil i mange tilfelle gi ein indikasjon på om butikken er falsk eller ikkje, men ver obs på falske brukaromtalar.
- Tenk deg om før du betaler på forskot. Viss du handlar frå ein nettbutikk du ikkje har handla frå før, kan det vere lurt å unngå forskotsbetaling. Fell valet likevel på forskotsbetaling, kan det vere lurt å bruke kredittkort framfor bankkort, for å unngå at pengane blir trekte direkte frå kontoen din.
Det blir stadig meir utbreidd med svindel der du som seljar blir lurt inn på ei falsk Helthjem-side. Svindlarane utgir seg for å vere ein potensiell kjøpar som ønsker å få vara tilsendt via tenesta Helthjem. Deretter sender dei ei lenke til ei falsk Helthejm-side.
Inne på denne nettsida får du beskjed om at kjøpar har betalt for vara og for frakt, og at du treng å legge inn namn, adresse, kortinformasjon , og deretter stadfeste med BankID for å få pengane dine.
Denne falske nettsida er ein såkalla «phishingside». Her kan svindlarane sjå kva du tastar inn, og bruker denne informasjonen til å tappe kontoen din for pengar.
Selje brukte varer på nett? Ver obs på svindlarar!
Dei siste åra har fleire valt å både kjøpe og selja brukte klede og utstyr på nett, med god hjelp av tenester som Finn.no og Tise. Hugs at også du som seljar kan bli lurt!
Tips for å unngå å bli lurt
- Viss du skal kjøpe dyre ting bør du be om kvitteringa for å sikre at vara ikkje er tjuvegods eller ein piratkopi.
- FINN, Tise og andre marknadsplassar har ordningar med «verifisert brukar». Sjekk om seljaren har verifisert seg. Då har marknadsplassen fått stadfesta identiteten til seljaren ved bruk av BankID, og vil lettare kunne spore og handtere svindel viss det skjer.
- Som kjøpar bør ein vere varsam med å forskotsbetale utan å sjå vara. Hugs også at utskrift eller skjermbilde som skal stadfeste at vara er sendt kan vere forfalska.
- Som seljar bør du vere forsiktig med å sende ei vare utan å få betalt først. Hugs også at utskrift eller skjermbilde som skal dokumentere overførte pengar kan vere forfalska.
- Som seljar kan du sende med postoppkrav for å sikre at du får pengane først før vara blir utlevert. Som kjøpar kan postoppkrav vere ein fare fordi du ikkje får vite kva du har betalt for før pakken blir opna.
- Viss du kan er det anbefalt å møte seljar/kjøpar personleg, så kan både kjøpar og seljar kan sjå at dei får det som er avtalt.
- Ikkje oppgi sensitive opplysningar som passord, BankID eller kortinformasjon til nokon. Det er tilfelle der folk blir lurt til å besøke ei ekstern nettside og oppgi BankID.
- Dersom noko verkar for godt til å vere sant, såe er det sannsynlegvis svindel! Ver spesielt oppmerksam viss du kjøper populære varer som mobiltelefonar eller Playstation.
