Tips og råd
Spare i fond til barn
Når du sparer til barn og unge, skal du som regel spare over lang tid. Då kan det vere lurt å spare i fond. Fond er òg ei smart gåve å gi til dei som har framtida føre seg.
Du kan få høgare avkasting enn på sparekonto.
Start tidleg, og la summane vekse seg store over tid.
Spar litt kvar månad, eller set inn pengar når du vil.
Korleis vil du spare til barnet ditt?
Her kan du velje om du vil spare i ditt namn eller i namnet til barnet. Her finn du litt om korleis du går fram.
Spar i namnet ditt
Ønsker du å spare i fond til barnet ditt, i ditt eige namn, kan du som foreldre/verje enten
- opprette ein aksjesparekonto i din eigen nettbank eller mobilbank. Dette passar for deg som vil spare i aksjefond.
- eller opne ein porteføljekonto. Dette er ein konto for deg som vil spare til barnet i kombinasjonsfond eller andre fond du ikkje kan ha på ein aksjesparekonto.
Spar i namnet til barnet
Ønsker du å spare i fond i namnet til barnet kan du som foreldre/verje enten
- opprette aksjesparekonto til barnet
- eller ein eigen porteføljekonto til barnet
Hovudregelen er at begge foreldre/verjer må signere på kunde- og kontoavtalen. Er du verje åleine må dette dokumenterast.
Kva må eg tenke på når eg skal spare i fond til barn?
Før du startar sparingen, må du bestemme deg for om du skal spare i ditt eige namn eller i namnet til barnet.
Spare i fond til barn i ditt namn
Fordelar
- Som eigar av kontoen disponerer du pengane, og bestemmer om og når desse skal overførast til barnet. Barnet får ikkje automatisk tilgang til pengane ved fylte 18 år.
- Å spare i ditt namn avgrensar ikkje moglegheita til stipend frå Lånekassen for barnet.
- De unngår at Statsforvalteren tar over forvaltninga av pengane, om sparebeløpet overstig 2 G (1 G = 118.620 kroner).
- Det er enkelt å gjere endringar, som å byte fond dersom du ønsker det.
Ulemper
- Pengane inngår i buet ditt ved eventuell skilsmisse, konkurs eller død og kreditorar kan ta utlegg i midla dersom du hamnar i økonomiske problem.
- Ønsker du at gåvepengar skal haldast utanfor, må dette spesifiserast i eit testament.
- Givar må stole på at du gir pengane vidare til barnet som lova.
Spare i fond i namnet til barnet
Fordelar
- Pengane tilhøyrer barnet, og inngår ikkje i buet viss foreldra blir skilt eller døyr.
- Barnet sine pengar vil etter fylte 17 år ikkje inngå i den skattepliktige inntekta til foreldra og formue.
Ulemper
- Når barnet fyller 18 år får ungdommen full disposisjon over pengane, og du kan ikkje bestemme kva pengane skal brukast til. Du risikerer at pengane blir brukt opp i kvardagen, i staden for å spare dei til bustad eller andre viktige ting.
- Når formuen til barnet er over 2G kan statsforvalteren overta forvaltninga av pengane. Dette kan ein unngå ved å skrive eit gåvebrev eller testament, der de skriv at barna, i samråd med foreldra, skal rå over pengane. Send ein kopi til statsforvalteren.
- Inntekt og formue kan påverke kor mykje lån som kan bli til stipend når barnet tar høgare utdanning. Om nettoformuen overstig 487.340 kroner (2024, summen justeres årlig) vil Statens lånekasse redusere stipenddelen.
Kva fond skal du velje?
Du kan velje mellom ei rekke ulike fond. Kva fond du burde velje avheng av to ting:
- Kor lenge skal du spare?
- Kor stor risiko ønsker du å ta?
Start tidleg med sparing til barnet
Sparing i fond vil normalt gi langt betre avkasting enn tradisjonell banksparing. I tillegg blir risikoen redusert ved fondssparing over lang tid.
Med sparekalkulatoren vår kan du få ei oversikt over kor mykje sparepengane kan vekse ved å ta ulik grad av risiko.
Kva lurer andre på?
For å følgje med på barnet sitt fondssparing må du bestille innsyn til barnet si sparing. Det gjer du ved å sende oss ei melding innlogga frå mobil- eller nettbanken. Kravet for å få innsyn er at du sjølv har fond, porteføljekonto eller aksjesparekonto hos oss.
Foreldrar/verjar får ikkje moglegheit til å kjøpe, byte eller selje barns fond i sin nettbank eller mobilbank, kun innsyn.
Aksjesparekonto er ein konto for deg som vil spare i aksjar og aksjefond.
Ein aksjesparekonto består i praksis av tre delar:
- Ein bankkonto til kjøp, sal og utbytte
- Ein fondsportefølje til aksjefond
- Ein VPS-konto til aksjar og verdipapir
Aksjesparekonto gir deg fridom til å kjøpe, selje og byte fond og aksjar utan å betale skatt undervegs. Det betyr at du kan spare som du vil, og plassere pengane på nytt utan å måtte betale skatt. Du betalar først skatt når gevinsten blir tatt ut av kontoen.
Ja, det kan du!
Ein aksjesparekonto kan kun gje i gåve i si heilheit. Dersom du ønskjer å dele aksjesparekontoen på fleire barn, eller kun ønskjer å skille ut delar av kontoen, må du fyrst opprette ny(e) aksjesparekonto(er) i ditt eige namn, før du kan flytte kontoen. Ta kontakt med oss, så hjelper vi deg med å overføre aksjesparekontoen (gåva) korrekt.
Sjå også
Kan aksjesparekonto arvast?
Les meir om korleis du kan dele opp aksjesparekontoen.
Du kan velje mellom aksjefond, indeksfond, rentefond eller kombinasjonsfond.
Aksjefond: Eit aksjefondbestår av eigardelar i fleire børsnoterte selskap. Dette betyr at du ved å investere i eit aksjefond indirekte eig aksjar i dei ulike selskapa som fondet har investert i. Bedrifta tener pengar viss den samla verdien av selskapa i fondet stig. Aksjefond passar for deg som ønsker høg avkasting, skal spare i 10 år eller meir, og toler at sparepengane dine svingar ein del.
Aksjefond kan vereindeksfondelleraktivt forvalta fond. Her kan du lese meir om forskjellen på aktivt forvalta fond og fond som følger ein index.
Rentefond: Ved å spare i rentefond lånar du i praksis bort pengane dine til fleire selskap. Du tener pengar på renta som selskapa betalar på lånet. I eit rentefond tener ein ikkje like mykje som i eit aksjefond, men det er ein meir føreseieleg spareform fordi risikoen er låg.
Eit kombinasjonsfond består av både aksjefond og rentefond. Fondet passar for deg som ønsker å tilpasse kor stor risiko du ønsker å ta. Jo høgare aksjeandel kombinasjonsfondet har, jo høgare er forventa verdistigning på sparepengane. Kombinasjonsfond som har meir enn 80 prosent aksjeandel kan du kjøpe innanfor aksjesparekonto, viss ikkje kjøpast det i den ordinære fondsløysinga.
Sjå også
Kva er fond?
Kva er indeksfond?
Oversikt over alle fond vi tilbyr
Kva er forskjellen på fond og aksjar?
Ja, aksjesparekontoen kan overførast som arv eller gåve med skattemessig kontinuitet, det vil seie utan at mottakar kjem i skatteposisjon.
Sjå også
Kan eg gi delar av min aksjesparekonto til mine barn?
Les meir om korleis du kan dele opp aksjesparekontoen.
