Tips og råd
Eige eller leige
Løner det seg alltid å kjøpe bustad i staden for å leige?
Nei, tvert imot er det mange fordelar med å leige, særleg viss du er usikker på kor lenge du skal bli buande.
Fordelar og ulemper med å leige
Fordelar med å leige
- Fleksibelt. Det er lettare å flytte frå ein leigd bustad, oppseiingstid er stort sett det einaste du treng å tenke på. Eig du bustad, er du derimot forplikta til å betale på eit bustadlån i 25-30 år, og det legg nokre føringar.
- Mindre ansvar. Risikoen for uventa utgifter er mindre når du leiger. Står du plutseleg der med berre kaldvatn i dusjen eller ein lekkasje frå taket, er det huseigar sitt ansvar å reparere skaden.
- Færre utgifter. Du slepp å betale fellesutgifter slik ein gjerne har i sameige og burettslag, og du betaler heller ikkje kommunale avgifter slik du må som huseigar eller eigar av ein sjølveigarbustad.
Ulemper med å kjøpe
- Inga verdistigning. Du får ikkje noko igjen for pengane dine. Ein eventuell verdiauke på bustaden du bur i, kjem berre huseigar til gode.
- Huseigar bestemmer. Du må forhalde deg til reglane til huseigar, og kan ikkje bestemme sjølv om du vil pusse opp eller ha husdyr til dømes.
- Du kan bli kasta ut. Utleigar kan bestemme seg for å avslutte leigeforholdet, då må du finne deg ein annan stad å bu.
Er det ikkje uansett smartast å kjøpe bustad?
Har du råd til å betale fleire tusen kroner i månaden i husleige, kan du vel like godt betale tilsvarande på eit bustadlån? Både ja og nei. Her er nokre fordelar med å eige:
- Du betaler til deg sjølv ved å betale ned på ditt eige bustadlån.
- Verdistigning. Viss bustadprisane stig, aukar verdien på bustaden din.
- Skattefordel. Du får skattefrådrag for rentekostnadene på bustadlånet.
Korleis veit du om du bør eige eller leige?
Når du skal ta stilling til om kan vere lurt å kjøpe bustad eller ikkje, er det to spørsmål du skal stille deg:
Skal du bu ein stad i minst 3 år, kan det absolutt vere verdt å kjøpe bustad. Då er det mindre risiko for at marknadsverdien går ned, og at du taper pengar på å kjøpe. Men hugs at det å kjøpe og selje bustad kostar. Kjøper du ein sjølveigarbustad, må du betale 2,5 % av kjøpesummen i dokumentavgift. Dette er ikkje pengar vi i banken skal ha, men ei avgift til Staten for å tinglyse skøytet, altså dokumentet som fastslår at du er eigar av bustaden.
På ei leilegheit til 2 millionar kroner, utgjer dokumentavgifta 50.000 kroner. I tillegg kostar det å selje bustaden den dagen du skal flytte, uansett om du vel å gjere mykje sjølv eller bruker meklar til heile salsprosessen.
Som ein hovudregel kan du låne maks 85 % av kjøpesummen når du skal kjøpe bustad. Det betyr at du må ha 15 prosent eigenkapital. Eigenkapital er eigne pengar, altså pengar du har spart sjølv eller kanskje fått i gåve eller forskot på arv.
Skal du kjøpe ei leilegheit til 2 millionar kroner, må du ha 300.000 kroner i eigenkapital for å kunne få lån i banken. I tillegg må du ha eigenkapital til å dekke omkostningane ved kjøpet. Er det ein sjølveigarbustad utgjer dokumentavgifta til Staten 50.000 kroner på ei leilegheit til 2 millionar. For burettslag er beløpet mykje lågare, rundt 5000 kroner.
