Eige eller leige?

Kjøpe bustad?

Eige eller leige

Løner det seg alltid å kjøpe bustad i staden for å leige?

Nei, tvert imot er det mange fordelar med å leige, særleg viss du er usikker på kor lenge du skal bli buande.

Illustrasjon av mann som ser på mobil og er usikker

Fordelar og ulemper med å leige

Fordelar med å leige

Fleksibelt. Det er lettare å flytte frå ein leigd bustad, oppseiingstid er stort sett det einaste du treng å tenke på. Eig du bustad, er du derimot forplikta til å betale på eit bustadlån i 25-30 år, og det legg nokre føringar.
Mindre ansvar. Risikoen for uventa utgifter er mindre når du leiger. Står du plutseleg der med berre kaldvatn i dusjen eller ein lekkasje frå taket, er det huseigar sitt ansvar å reparere skaden.
Færre utgifter. Du slepp å betale fellesutgifter slik ein gjerne har i sameige og burettslag, og du betaler heller ikkje kommunale avgifter slik du må som huseigar eller eigar av ein sjølveigarbustad.

Ulemper med å kjøpe

Inga verdistigning. Du får ikkje noko igjen for pengane dine. Ein eventuell verdiauke på bustaden du bur i, kjem berre huseigar til gode.
Huseigar bestemmer. Du må forhalde deg til reglane til huseigar, og kan ikkje bestemme sjølv om du vil pusse opp eller ha husdyr til dømes.
Du kan bli kasta ut. Utleigar kan bestemme seg for å avslutte leigeforholdet, då må du finne deg ein annan stad å bu.

Er det ikkje uansett smartast å kjøpe bustad?

Har du råd til å betale fleire tusen kroner i månaden i husleige, kan du vel like godt betale tilsvarande på eit bustadlån? Både ja og nei. Her er nokre fordelar med å eige:

Du betaler til deg sjølv ved å betale ned på ditt eige bustadlån.
Verdistigning. Viss bustadprisane stig, aukar verdien på bustaden din.
Skattefordel. Du får skattefrådrag for rentekostnadene på bustadlånet.

Korleis veit du om du bør eige eller leige?

Når du skal ta stilling til om kan vere lurt å kjøpe bustad eller ikkje, er det to spørsmål du skal stille deg:

Kor lenge skal du bli buande?

Skal du bu ein stad i minst 3 år, kan det absolutt vere verdt å kjøpe bustad. Då er det mindre risiko for at marknadsverdien går ned, og at du taper pengar på å kjøpe. Men hugs at det å kjøpe og selje bustad kostar. Kjøper du ein sjølveigarbustad, må du betale 2,5 % av kjøpesummen i dokumentavgift. Dette er ikkje pengar vi i banken skal ha, men ei avgift til Staten for å tinglyse skøytet, altså dokumentet som fastslår at du er eigar av bustaden.

På ei leilegheit til 2 millionar kroner, utgjer dokumentavgifta 50.000 kroner. I tillegg kostar det å selje bustaden den dagen du skal flytte, uansett om du vel å gjere mykje sjølv eller brukar meklar til heile salsprosessen.

Har du råd?

Som ein hovudregel kan du låne maks 90 % av kjøpesummen når du skal kjøpe bustad. Det betyr at du må ha 10 % eigenkapital. Eigenkapital er eigne pengar, altså pengar du har spart sjølv eller kanskje fått i gåve eller forskot på arv.

Skal du kjøpe ei leilegheit til 2 millionar kroner, må du ha 200.000 kroner i eigenkapital for å kunne få lån i banken. I tillegg må du ha eigenkapital til å dekke omkostningane ved kjøpet. Er det ein sjølveigarbustad utgjer dokumentavgifta til Staten 50.000 kroner på ei leilegheit til 2 millionar. For burettslag er beløpet mykje lågare, rundt 5000 kroner.