Korleis samanlikne bustadlån?
Viss du søker lån i fleire bankar, eller vurderer å flytte bustadlånet, blir du fortalt at du skal samanlikne effektiv rente. Er det riktig? Svaret er ja, men ...
La oss sei at du har tatt opp eit lån på 4 millionar kroner med ei nedbetalingstid på 25 år. Ved utbetaling av lånet betalar du eit depot- og etableringsgebyr på 5.300 kroner og eit månadleg termingebyr på 65 kroner. Den nominelle renta er 5,49 %, medan den effektive renta er 5,72 %.
Kvifor er den effektive renta høgare? Jo, den effektive renta inkluderer alle kostnadar og gebyr knytt til lånet. Døme kan vere etableringsgebyr, termingebyr, fakturagebyr, depotgebyr eller depositumgebyr.
Men kor lenge du betalar og kor ofte (kalla lånets løpetid eller nedbetalingstid, og betalingsavdrag eller betalingsterminar), påverkar kor lenge du har betalt til slutt. Jo lengre tid og sjeldnare du betalar, desto meir kostar lånet totalt. Den høgare effektive renta på 5,72 % inkluderer alle desse kostnadane, og gir eit meir nøyaktig bilde på kor mykje du må betale tilbake.
Det er derfor den effektive renta som fortel deg den faktiske prisen på lånet.
Slik samanliknar du lån
Skal du samanlikne lån bør du setje deg inn i kva den effektive renta er, nedbetalingstida og den totale kostnaden på lånet. Her er eit døme.
| Bank A | Bank B | |
| Effektiv rente | 4,5 % | 5,0 % |
| Nedbetalingstid | 30 år | 25 år |
| Lånebeløp | 4.000.000 kroner | 4.000.000 kroner |
| Månadleg avdrag | 20.250 kroner | 21.600 kroner |
| Total kostnad | 7.290.000 kroner | 6.480.000 kroner |
I dømet over har Bank A ei lågare effektiv rente på 4,5 %, medan Bank B har ei effektiv rente på 5,0 %. Ut frå dette kan det verke som Bank A tilbyr det beste lånetilbodet. Likevel har Bank B ei kortare nedbetalingstid på 25 år samanlikna med Bank A som har 30 år. Dette fører til at den totale kostnaden hos Bank B er lågare, sjølv om den effektive renta er litt høgare.
Oppsummert, sjølv om Bank A kan verke meir attraktiv på grunn av den lågare effektive renta, bør du ta omsyn til både nedbetalingstida og den totale kostnaden for å få eit meir nøyaktig bilete av kva for eit lånetilbod som passar deg best.
Det tryggaste er å spørje ein rådgjevar
Dette med å samanlikne lånetilbod kan vere kompliserte greier. Heldigvis har vi rådgjevarar som har vore ute ei vinternatt før. Derfor anbefaler vi deg å spørje ein av dei om hjelp om du er i villreie.
3 ting som gjer det meir komplisert
Sjølv om det å samanlikne bustadlån i utgangspunktet burde vere rett fram, er det fleire ting som gjer det heile meir komplisert.
Lånets løpetid
- For å samanlikne effektiv rente må nedbetalingstida vere heilt lik. Bankar set ofte ei løpetid på 30 år når dei flyttar lån, og då blir effektiv rente som regel mykje lågare viss du allereie har betalt ned nokre år på lånet allereie. Grunnen til det er at kostnadane er høgast ved etablering og desse blir fordelt ut over ein lengre periode.
- Sjølv om du må sjå på løpetida for eit korrekt bilde er det framleis viktig å samanlikna effektiv rente. Plutseleg møter du på ein bank som har kjempegod nominell rente, men dyre gebyr, til dømes.
Renteendringar
- Når det har skjedd ei renteendring, til dømes etter at Noregs Bank har sett opp styringsrenta, er det ulik praksis for bankane når dei oppdaterer prisane på nettsidene.
- Det vil seie at viss du samanliknar prisar på nettsider med renta i mobilbanken vil du kanskje få feil samanlikningsgrunnlag, fordi det er oppdatert i mobilbanken, men ikkje på nettsidene.
Gebyr
- Fordi du betalar det meste av gebyr i det du tar opp lånet, vil du kunne oppdage etter nokre år at du har kunstig høg effektiv rente. Mange tenker ikkje på at dei til dømes berre har 10 år igjen av låneavtalen, og at dei gebyra dei betalte for 15 år sidan no blir smurt utover 10 år, ikkje 25 år.
- Ein person som har 2 månader igjen på eit bustadlån vil ha veldig høg berekna effektiv rente, men vil ikkje betale noko meir enn andre kundar kvar månad likevel.
- Hyppigheita på terminane vil påverke totalkostnad og effektiv rente. Ved kortare terminar vil termingebyret bli betalt oftare og effektiv rente bli høgare.
Kva lurer andre på?
Forskjellen er om gebyr og andre kostnader er inkluderte eller ei.
- Nominell rente er rentesatsen på lånet før gebyr, og er vanlegvis oppgitt som ei årleg rente.
- Effektiv rente er nominell rente pluss gebyr og andre kostnadar. Talet på avdrag du betalar (betalingsterminar) og lånet si løpetid (nedbetalingstida) påvirkar òg den effektive renta. Denne fortel deg den faktiske prisen på lånet.
Derfor bør du samanlikne den effektive renta til bankane, og ikkje den nominelle renta, når du skal søke lån. Når du samanliknar effektiv rente er det viktig at du ser på nedbetalingstida. For å kunne samanlikne effektiv rente må nemleg nedbetalingstid vere heilt lik, då den effektive renta vil i mange tilfelle bli lågare viss du aukar nedbetalingstida på lånet.
Sjå også
Korleis samanlikne bustadlån?
Kva er forskjellen på fast og flytande rente?
Når vi endrar renta på lån, har vi ein varslingsfrist på to månadar. Det betyr at frå datoen vi varslar deg om ei renteendring går det to månadar før den trer i kraft på lånet ditt. Det gjeld uansett om renta går opp eller ned.
Du får beskjed om endringa på SMS og som melding i mobil- og nettbanken. Du finn renteendringa under «Mine meldingar». Viss du har valt å få informasjon via brev vil du få det.
Sjå også
Kva er renta hos dykk?
Ei renteauke vil bety at du får auka kostnadar på lånet, og høgare innbetaling per månad. Du kan bruke bustadlånskalkulatoren vår for å få eit inntrykk av kva ein renteauke har å seie for akkurat ditt bustadlån. Vel fana til høgre der det står «Kva kostar lånet». Legg inn lånesummen din under «kjøpesum» og sett 0 på eigenkapital. Husk å justere nedbetalingstida slik at den er det same som lånet ditt.
Vi har tatt høgde for at du skal kunne tole ein renteauke på 3 % frå dagens nivå eller minst 7 % bustadlånsrente. Rentenivået i Norge har vore svært lågt lenge. I utgangspunktet treng du derfor ikkje å vere nervøs sjølv om det er varsla at rentenivået skal stige. Vi anbefaler likevel at du set deg inn i korleis ei framtidig renteendring påverkar privatøkonomien din.
Dette bør du gjere no
Viss du veit kor mykje innbetalinga på lånet ditt vil auke framover kan det vere lurt å sette desse pengane inn på ein eigen konto. Dette har to fordeler:
- Du blir vant til ekstra utgifter – og held forbruket lågare.
- Du får spart deg opp ein buffer og har pengar i reserve til auka renteutgifter.
I periodar med renteauke er det viktig at du har oversikt over økonomien. Med «Min økonomi» i mobilbanken kan du sjå kva du bruker pengar på og kor du eventuelt kan spare.
Sjå også
Kor finn eg informasjon om renter og neste innbetaling på lånet mitt?
Bør eg velje fast eller flytande rente?
Samanlikn prisar
Du kan samanlikne prisane våre med prisar frå andre selskap på Finansportalen.no