Tips og råd
Tips og råd
Samlivsbrot – kva gjer eg no?
Samlivsbrot eller skilsmisse kan vere krevjande, ikkje minst når det kjem til økonomien. Kva gjer de til dømes med bustad, lån og forsikringar?
Her er råda våre for eit samlivsbrot.
Gjeld og formue
Få oversikt over felles gjeld og formue. Viss de eig noko saman, til dømes bustad, har de sannsynlegvis òg gjeld basert på to inntekter. Dersom det er tilfelle må de kanskje også gjere nokre endringar. Pass på at de er realistiske og finn løysingar som gjer at begge har det greitt økonomisk i tida som kjem .
De må òg fordele felles formue. Det kan til dømes vere sparekonto/bufferkonto eller sparing i fond. Har de felles spareavtale vil den bli avslutta automatisk.
Bustad
Viss de har ein felles bustad, kva skjer med den? Det er eit av dei større spørsmåla de må finne ut av. Ønsker ein av dykk å bli buande, eller er det meir gunstig å selje?
Uansett kva de vel å gjere er de nøydde til å finne verdien på bustaden i dagens marknad. Ein takstmann eller meklar kan hjelpe dykk med dette. Når de har blitt samde om takst, bør de setje opp ein kontrakt som beskriv korleis pengane skal fordelast.
Felles barn
Har de felles barn må de bli samde om barnefordeling. Det vanlegaste er å ha delt omsorg.
Rådgjevaren i banken kan hjelpe deg å finne ut kva barnefordeling kan ha å seie for økonomien, men vil overlate til deg og partnaren din å avgjere korleis fordelinga skal vere.
Ved usemje vil familiemekling kunne vere til hjelp. Finn det lokale familievernkontoret ditt.
Bil
Ønsker ein av dykk å behalde bilen, eller skal den bli seld? Viss den ikkje skal seljast kan det vere lurt med ei verdivurdering av bilen for eit meir rettferdig oppgjer.
Ved sal av bilen blir det ein ting mindre å tenke på, ved at vi automatisk vil avslutte bilforsikringa i det Statens vegvesen registrerer melding om eigarskifte (salsmelding).
Forsikringar
Når livet endrar seg er det viktig å ta ein gjennomgang av forsikringane dine. Dette for å passe på at du ikkje mistar eller manglar viktige forsikringar. Her er nokre døme:
- Hus- og innbuforsikring: Viss du har kjøpt ut ekspartneren din frå eksisterande bustad eller kjøpt ny bustad, bør du ta ein gjennomgang av både husforsikring og innbuforsikring.
- Reiseforsikring Sjekk kven som står som forsikringstakar. Viss reiseforsikringa ikkje står i ditt namn fell du ut av familieforsikringa ved samlivsbrot/skilsmisse.
- Livsforsikring Har du livsforsikring gjennom jobb eller privat vil det vere aktuelt å endre kven som skal stå som mottakar av pengane ved ei eventuell utbetaling.
Det er òg viktig å sjekke kven som betaler forsikringane i dag, og finne ut kven som skal betale kva framover. Erfaringa vår er at mange gløymer dette punktet, og ender opp med å betale for den andre si forsikring i åresvis før det blir oppdaga.
Hugs at det ikkje alltid er lurt å seie opp forsikringane, men heller endre dei. Det kan ein rådgjevar i banken hjelpe deg med. Då kan de i tillegg sjekke om du har den dekninga du bør ha, om du er dobbeltforsikra eller om det er mogleg å spare pengar på å til dømes samle forsikringane dine.
Andre tema
Banken kan hjelpe deg
Eit samlivsbrot er ei stor emosjonell belastning både for dei som går frå kvarandre, på barn og annan familie. Det kan òg vere vanskeleg å ta rasjonelle avgjersle på det praktiske planet når kjenslene svingar.
Ein rådgjevar kan hjelpe deg med alt som har med økonomi å gjere, inkludert om du skal behalde bustaden eller ikkje.
Når det økonomiske oppgjeret er gjennomført og du er på eiga hand, er det viktig å skaffe oversikt over «ny økonomi» så snart som mogleg. Det kan vi også hjelpe deg med.
Samlivsbrot og bustad
Dersom de eig bustad saman kan det oppstå mange spørsmål. Skal ein av dykk overta bustaden og innbu, og kva gjer de dersom de ikkje blir samde?
Fordeling av felles bustad
Viss de er gift:
Når det kjem til deling ved skilsmisse er den største eigedelen som skal fordelast som regel felles bustad. Då er det nokre ord som er verd å merke seg: Felleseige, skeivdeling og særeige.
Ekteskapslova seier at alt som er opparbeidd av dykk saman medan de var gift, er felles og skal delast. Samtidig er det viktig å vere klar over at dette ikkje gjeld det de eigde den dagen de blei gift. Hadde du formue eller eigedom som stod på deg før du blei gift, eller har fått personlege gåver eller arv undervegs, skal det holdast utanfor delinga (Ekteskapslova §59). Det blir derfor viktig å finne dokumentasjon på dette.
- Skeivdelingsregelen i Ekteskapslova §59 betyr at verdiar du eigde ved inngåing av ekteskapet, framleis er dine når ekteskapet blir avslutta.
- Felleseige gjeld det de har spart, kjøpt av eigedom eller dyre gjenstandar medan de var gift. Felleseige skal delast på to, og betyr at verdiane skal fordelast likt etter at det er gjort frådrag for gjeld for begge to.
- Nokre ektefeller har særeige, som kan vere heilt eller delvis. Særeige fortel kven som faktisk eig og skal overta ulike eigedelar. Når ein skal fordele buet skal det som er eigd i særeige haldast utanfor.
Ekteskapslova gjeld for de som er gift, og trer kraft i dei tilfella partane ikkje blir samde.
Viss de er sambuarar:
Når det gjeld sambuarar finst det ikkje reglar på same måte som for ektepar, men Sameigelova gir likevel sambuarar nokre rettar ved eit eventuelt brot. I tillegg har sambuarane forkjøpsrett dersom ein sameigegjenstand blir lagt ut for sal.
Blir de ikkje samde om kven som skal overta bustaden som er i sameige, skal bustaden seljast til det høgste bodet på den opne marknaden. Sambuarane har forkjøpsrett. Det betyr at dei kan kjøpe bustaden til det høgste bodet som er komme inn. Dersom begge vil kjøpe bustaden for det høgste bodet, blir det bestemt ved loddtrekning kven som skal overta bustaden.
Når ein går gjennom eit samlivsbrot er det vanleg at kvar sambuar beheld sine eigne verdiar og si eiga gjeld. Viss ein ønsker å ha ein annan type formuesordning, må dette regulerast ved til dømes ein sambuarkontrakt.
Sal av bustad ved samlivsbrot
Viss de skal selje felles bustad må eigenkapital og eventuell gevinst bli fordelt mellom dykk. Det same gjeld om ein av dykk skal overta heile bustaden. Korleis fordeling ved sal/overtaking av felles bustad kan bli handtert er òg ulikt, avhengig av om de er gift eller sambuarar.
Viss de er gift:
Fordeling mellom ektefeller blir bestemd av kva formuesordning de har, altså om de har felleseige/skeivfordeling eller særeige. I tillegg har det noko å seie om bustaden blei kjøpt før ekteskapet blei inngått eller ikkje.
Viss de er sambuarar:
Er du sambuar vil eigarbrøk leggast til grunn for fordelinga. I tillegg vil de måtte ta omsyn til det som står i ein eventuell sambuarkontrakt. Forhåpentlegvis klarer de å bli samde om ei rettferdig fordeling. Viss ikkje bør de ta kontakt med ein advokat.
Korleis kjøpe tidlegare partnar ut av bustaden?
Dersom ein vel å ikkje selje bustaden, er det mange faktorar som speler inn når ein skal sjå på kven som skal overta han. Økonomi er ofte den avgjerande faktoren, den som har råd blir buande.
Dersom de har felles barn vil det òg vere tungtvegande for kven som bør overta bustaden. Korleis blir foreldreansvaret delt? Er det viktig at barna blir buande med tanke på skule og venner?
Vil du sjå kva eit nytt bustadlån vil koste i månaden, eller søke nytt bustadlån? Prøv bustadlånkalkulatoren vår.
Korleis bestemmer ein verdien på bustaden?
Verdien på bustaden er noko det ofte oppstår usemje om. Den som sel vil gjerne ha ei høg verdivurdering, og den som kjøper vil naturlegvis ha så låg verdivurdering som mogleg. For å unngå ei konflikt om pris og verdivurdering blir det tilrådd å hente inn ei vurdering frå fleire meklarar eller takstmenn.
De kan til dømes velje ein eigedomsmeklar/takstingeniør (takstmann) kvar og bruke gjennomsnittet som verdi.
Treng de hjelp kan de kontakte rådgjevar i banken. Dersom de ønsker verdivurdering kan Eiendomsmegler 1 hjelpe dykk med det.
Tips og råd
Tips og råd
Bustadlån utan eigenkapital
Tips og råd
Dette bør du vite om du skal leige leilegheit
Tips og råd